Nghệ Thuật Sơn Son Thếp Vàng Trong Chế Tác Ngai Thờ

1. Giới thiệu về nghệ thuật sơn son thếp vàng

Sơn son thếp vàng là một trong những kỹ thuật thủ công truyền thống đặc sắc của Việt Nam.Nó thường được sử dụng trong chế tác các vật phẩm thờ cúng như ngai thờ, hoành phi, câu đối, tượng Phật, đồ nội thất cung đình… Kỹ thuật này không chỉ mang lại vẻ đẹp sang trọng, huy hoàng mà còn thể hiện sự tôn kính đối với thần linh và tổ tiên.

Trong đó, ngai thờ là một hiện vật quan trọng trong không gian thờ cúng. Thường được đặt tại các đình, chùa, nhà thờ họ hay từ đường để tôn vinh các bậc tiền nhân, vua chúa hoặc các vị thần linh. Nhờ có sơn son thếp vàng, ngai thờ trở nên lộng lẫy, trang nghiêm. Góp phần tạo nên sự linh thiêng cho không gian thờ tự.

2. Quy trình chế tác ngai thờ sơn son thếp vàng

Chế tác ngai thờ theo phương pháp sơn son thếp vàng là một quá trình công phu. Yêu cầu tay nghề cao cùng sự tỉ mỉ, kiên nhẫn của nghệ nhân. Quy trình này bao gồm các bước cơ bản sau:

a) Chọn gỗ và tạo hình ngai thờ

• Gỗ dùng để làm ngai thờ thường là gỗ mít, gỗ dổi hoặc gỗ gụ – những loại gỗ có độ bền cao, ít cong vênh và chống mối mọt tốt.
• Sau khi chọn gỗ, nghệ nhân tiến hành chạm khắc theo thiết kế có sẵn. Các hoa văn phổ biến trên ngai thờ thường là rồng, phượng, hoa mai, hoa cúc… tượng trưng cho sự cao quý và vững chãi.

b) Sơn lót và sơn phủ

• Sau khi tạo hình, ngai thờ được phủ một lớp sơn lót tự nhiên từ nhựa cây sơn để bảo vệ gỗ. Giúp lớp sơn phủ sau này bám chắc hơn.
• Tiếp theo, nghệ nhân quét nhiều lớp sơn son màu đỏ lên bề mặt ngai. Màu đỏ son là biểu tượng của sự cao quý, quyền lực và tâm linh.

c) Thếp vàng

• Công đoạn thếp vàng là bước quan trọng nhất. Tạo nên sự rực rỡ, sang trọng cho ngai thờ. Nghệ nhân dùng keo đặc biệt quét lên bề mặt cần thếp, sau đó dán từng lá vàng mỏng lên.
• Lá vàng sử dụng thường là vàng quỳ (vàng thật dát mỏng). Giúp ngai có độ sáng bóng lâu dài.
• Sau khi thếp vàng xong, nghệ nhân sẽ đánh bóng nhẹ nhàng để bề mặt vàng sáng đều và bám chắc.

d) Hoàn thiện và bảo quản

• Sau khi hoàn tất thếp vàng, ngai thờ được kiểm tra lần cuối, chạm trổ thêm chi tiết nếu cần.
• Cuối cùng, ngai được phủ một lớp sơn bóng để bảo vệ bề mặt vàng. Giúp giữ được độ bền và vẻ đẹp theo thời gian.

3. Ý nghĩa của ngai thờ sơn son thếp vàng

Ngai thờ không chỉ là một tác phẩm mỹ nghệ mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Trong không gian thờ tự, ngai thờ tượng trưng cho quyền uy, sự tôn kính đối với bậc tổ tiên, thần linh. Nghệ thuật sơn son thếp vàng giúp nâng tầm giá trị của ngai. Thể hiện sự trang nghiêm và lòng thành kính của con cháu.

Bên cạnh đó, với màu sắc rực rỡ, ngai thờ sơn son thếp vàng còn có tác dụng thu hút năng lượng tích cực. Mang lại sự may mắn, thịnh vượng cho gia đình và dòng họ.

4. Bảo tồn và phát huy nghệ thuật sơn son thếp vàng

Ngày nay, mặc dù có nhiều phương pháp hiện đại trong chế tác đồ thờ cúng. Nhưng nghệ thuật sơn son thếp vàng vẫn giữ được vị trí quan trọng nhờ giá trị truyền thống và tính thẩm mỹ cao. Tuy nhiên, để bảo tồn và phát huy nghề thủ công này, cần có sự quan tâm từ các làng nghề, nghệ nhân và chính quyền trong việc truyền dạy, quảng bá và phát triển sản phẩm.

Những làng nghề nổi tiếng với kỹ thuật sơn son thếp vàng như làng Sơn Đồng (Hà Nội), làng Bắc Ninh, làng Huế… vẫn tiếp tục duy trì và phát triển nghề. Tạo ra những tác phẩm tinh xảo phục vụ nhu cầu tâm linh của người dân cả nước.

Nghệ thuật sơn son thếp vàng trong chế tác ngai thờ không chỉ thể hiện sự khéo léo, tinh tế của nghệ nhân Việt Nam. Mà nó còn phản ánh chiều sâu văn hóa, tâm linh của dân tộc. Mỗi chiếc ngai thờ được tạo ra không chỉ là một tác phẩm mỹ thuật mà còn là biểu tượng của sự tôn kính, lòng thành tâm đối với tổ tiên, thần linh. Việc bảo tồn và phát huy nghệ thuật này chính là giữ gìn một phần quan trọng trong bản sắc văn hóa Việt Nam.

Mộc Gia Nguyễn hi vọng những thông tin này hữu ích với quý khách. Quý khách có thể mua sản phẩm tại Mộc Gia Nguyễn.