Mâm cúng Tết Đoan Ngọ gồm những gì? Cách sắp lễ cúng chuẩn phong tục người Việt

Tết Đoan Ngọ (mùng 5 tháng 5 âm lịch) là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng trong năm của người Việt. Ngoài ý nghĩa diệt sâu bọ, thanh lọc cơ thể và cầu mong sức khỏe, việc chuẩn bị mâm cúng tổ tiên đúng phong tục là nét đẹp tâm linh thể hiện lòng hiếu kính và sự gắn kết gia đình.

Vậy mâm cúng Đoan Ngọ gồm những gì? Sắp xếp thế nào là chuẩn theo truyền thống? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết dưới đây.

1. Ý nghĩa của mâm cúng Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ là dịp con cháu bày tỏ lòng biết ơn tổ tiên, cầu mong một mùa màng thuận lợi, sức khỏe dồi dào và sự bình an cho gia đạo. Mâm cúng là cầu nối tâm linh giữa thế giới hiện tại với tổ tiên, thể hiện tinh thần “uống nước nhớ nguồn” trong văn hóa Việt.

Bên cạnh đó, mâm cúng còn mang tính biểu tượng về sự thanh lọc – loại bỏ tà khí, phòng bệnh, điều hòa khí âm dương trong cơ thể và không gian sống.

2. Mâm cúng Đoan Ngọ gồm những gì?

Mâm lễ Đoan Ngọ của người Việt thường đơn giản nhưng đầy đủ ý nghĩa, với các thành phần sau:

1. Rượu nếp (hoặc cơm rượu nếp)

• Màu trắng hoặc tím, vị nồng, thơm nhẹ.

• Tác dụng: diệt “sâu bọ” trong cơ thể theo quan niệm dân gian.

2. Bánh tro (bánh gio)

• Làm từ gạo nếp ngâm nước tro, gói lá dong, luộc chín.

• Vị thanh mát, dễ tiêu, giúp thanh lọc cơ thể.

3. Trái cây đầu mùa

• Gồm: mận, vải, xoài, dứa, dưa hấu, chuối, đu đủ…

• Ý nghĩa: dâng lên tổ tiên những tinh hoa đầu mùa, thể hiện lòng hiếu kính.

4. Hoa tươi

• Chọn hoa có màu sắc trang nhã như hoa sen, hoa cúc, hoa huệ.

• Thể hiện sự thanh khiết, kính trọng thần linh và tổ tiên.

5. Hương, đèn, trầu cau

• Không thể thiếu trong bất kỳ lễ cúng nào của người Việt.

• Mang ý nghĩa cầu nối giữa trần thế và cõi tâm linh.

6. Xôi hoặc chè (tùy vùng miền)

• Miền Bắc: xôi vò, chè đậu xanh

• Miền Trung – Nam: xôi gấc, chè trôi nước

• Dâng hương tổ tiên và thể hiện lòng thành.

7. Một số nơi có thêm món mặn

• Gà luộc, thịt luộc, vịt luộc (tùy phong tục từng vùng).

• Đặc biệt miền Nam có truyền thống ăn vịt vào Tết Đoan Ngọ.

3. Cách sắp lễ cúng Đoan Ngọ đúng phong tục

Thời gian cúng

• Cúng vào giờ Ngọ (từ 11h đến 13h trưa) mùng 5 tháng 5 âm lịch.

• Đây là thời điểm dương khí đạt cực thịnh, thích hợp để làm lễ trừ tà, thanh lọc.

Cách sắp mâm cúng

Lưu ý: Không cần mâm cỗ quá lớn. Quan trọng là lòng thành kính, sự sạch sẽ và tôn nghiêm.

4. Lưu ý khi cúng Tết Đoan Ngọ

• Ăn rượu nếp và hoa quả vào sáng sớm: Người Việt quan niệm đây là thời điểm sâu bọ trong người dễ bị tiêu diệt nhất.

• Không nên cúng quá cầu kỳ: Đoan Ngọ là lễ tiết dân gian, không giống giỗ chạp hay Tết Nguyên Đán.

• Giữ không gian thờ cúng sạch sẽ, trang nghiêm, tránh ồn ào hoặc sử dụng âm nhạc trong lúc cúng.

Sau khi cúng xong, cả gia đình cùng thưởng thức rượu nếp, bánh tro, hoa quả và các món ăn truyền thống. Đây là dịp sum vầy ấm cúng, nhắc nhở các thành viên trong gia đình gìn giữ nét đẹp truyền thống và sống hòa hợp, yêu thương.

Tết Đoan Ngọ không chỉ là dịp để “diệt sâu bọ” hay ăn rượu nếp mà còn là ngày lễ tâm linh đầy ý nghĩa, gắn liền với đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt. Việc chuẩn bị mâm cúng đầy đủ, sắp xếp trang trọng không chỉ thể hiện sự thành kính với tổ tiên mà còn góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại.

Mộc Gia Nguyễn hi vọng những thông tin này hữu ích với quý khách.